«Такім бандыцкім спосабам было распрададзена 60% Ціхаакіянскага флоту»

Гісторыя з згонам ракетных катэраў ў галоўнай базе балтфлота толькі на першы погляд выглядае бяскрыўднай. Так, каментары ваенных цалкам пераканаўчыя, і катэры, хутчэй за ўсё, сапраўды ўсяго толькі адводзілі на металалом. Аднак менавіта дзякуючы падобным схемах расійскі флот пасля распаду ссср падвергнуўся нябачанай разграбленню. З акваторыі гавані ў горадзе балтыйску (калінінградская вобласць) зніклі два баявых ракетных катэры, паведаміў у пятніцу телеграм-канал mash. Пазней сенсацыя была збольшага развеяная.

Катэры апынуліся списанными, а аб знікненні караблёў у паліцыю паведаміў дырэктар прадпрыемства, якому караблі былі прададзеныя міністэрствам абароны для ўтылізацыі. «калі такое і магло адбыцца, то, хутчэй за ўсё, на буксіры куды-то адцягнулі; гэта металалом», – заявілі ріа «навіны» ў прэс-службе заходняй ваеннай акругі па балтфлоту. Але металалом вельмі дарагі. «з такога карабля можна «зняць» ад 50 да 80 млн. Рублёў, а калі не было знята абсталяванне, то яшчэ больш.

Усё залежыць ад стану металу, на караблях вельмі шмат-каляровага і каштоўнага металу», – заўважыў у каментары газеце погляд член прэзідыума нацыянальнага антыкарупцыйнага камітэта, дэпутат дзярждумы трэцяга і чацвёртага скліканняў барыс рэзнік. Узяць, да прыкладу, караблі на паветранай падушцы, чый корпус (вагой у некалькі дзесяткаў тон) зроблены з алюмініевага сплаву – з кожнага такога карабля, паводле ацэнак экспертаў, можна атрымаць да 1 млн даляраў. Утылізацыя катэры прынясе, вядома, менш даходу, але ўсё роўна вельмі прыбытковая. Аб маштабах ўтылізацыі можна даведацца з дакументаў, якія публікуюцца самім мінабароны. Да прыкладу, у 2014 годзе міністэрства на афіцыйным сайце размясціла пералік маёмасці, выстаўленага на аўкцыён – у тым ліку спісаных караблёў і судоў балтыйскага і паўночнага флатоў.

У спісе можна знайсці два малых супрацьлодкавых карабля (адзін параўнальна новы – 1988 года пабудовы), вялікі дэсантны карабель 1989 года пабудовы, а таксама два базавых і тры рэйдавых тральшчыка. Пры гэтым, як адзначаў у чэрвені гэтага года інтэрнэт-партал flot.com, списывающиеся тральшчыкі застаюцца без замены з прычыны адсутнасці папаўнення флоту судамі дадзенага тыпу. «утылізацыя жалязяк» перадаецца на водкуп частникамв выпадку «зніклых» з балтыйска караблёў гаворка ідзе пра былых ракетных катэрах праекта 205, мяркуе капітан i рангу, першы віцэ-прэзідэнт акадэміі геапалітычных праблем канстанцін сіўкоў. «водазмяшчэнне у іх было каля 205 тон. Яны абсталёўваліся крылатымі ракетамі п-15м, двума 30-мм спаранымі гарматамі ак-230 і найпростым радыеэлектронным абсталяваннем.

Камандуюць такім караблём лейтэнанты і старэйшыя лейтэнанты», – растлумачыў ваенны эксперт у каментары газеце погляд. Сіўкоў адзначыў, што, калі справа тычыцца такіх невялікіх катерков, існуе практыка перадачы іх на ўтылізацыю прыватным асобам. З буйнымі ж караблямі такога, па яго словах, няма, так як прыватнікам проста не па сілах гэта зрабіць. «абароннае ведамства павінна здаваць ва ўстаноўленым парадку, не утылізаваць праз камерцыйныя структуры, а перадаваць у расмаёмасць. І ўжо гэтая (структура) павінна праводзіць конкурсы, і на іх падставе ўжо аддаваць на ўтылізацыю», – падкрэслівае барыс рэзнік. Пакуль жа баявыя караблі аказваюцца прадметам камерцыйных спрэчак і нават крадзяжоў.

Асабліва гэта было распаўсюджана ў першае дзесяцігоддзе пасля распаду савецкага саюза. Употай вывезці катэры было б невозможносама па сабе навіна аб «крадзяжы стагоддзя» з гавані балтыйска хутчэй нагадвае аб спрэчцы гаспадарчых суб'ектаў, а не крадзяжы баявой адзінкі са складу балтыйскага флоту. Растлумачым – унутраная акваторыя расіі супастаўная па сваёй манеўранасці з любым аэрапортам. Для таго, каб перамясціць аб'ект з пункта а ў пункт б, трэба прайсці мноства ўзгадненняў, пачынаючы з запыту ў дыспетчара. Два гэтых катэры былі не на хаду. Іх вялі пад буксіраў праз суднаходны канал.

А гэта можна зрабіць, толькі запытаўшы дазвол у аператыўнага дзяжурнага балтыйскай ваенна-марской базы і ў дыспетчара грамадзянскай мараплаўства. «тайная крымінальная драма» становіцца крыху наіўнай: для таго каб нешта скрасці, трэба запытаць дазволу ў вялікай колькасці інстанцый. Гіпатэтычна вывесці на буксіры якой-то несамоходный аб'ект па судоходному каналу – гэта як без попыту вывезці пагрузчык на ўзлётна-пасадачную паласу аэрадрома. Гэта апрыёры немагчыма, гэта будзе адразу заўважана.

Ёсць маса пунктаў назірання. Так што сам факт тайнага крадзяжу двух катэраў ўяўляецца сумніўным. Але афіцыйная продаж баявых судоў пад выглядам металалому была, на жаль, вельмі нярэдкім фактам. Справа каперанга минкинадо нядаўняга часу гэта быў шалёны бізнес з мільённымі абаротамі, сопровождавшимися бандыцкімі разборкамі. Самае парадаксальнае, што ў дзевяностых і нулявых гадах, калі гэты бізнэс быў у росквіце, за гэтым стаялі не крымінальныя аўтарытэты, а высокапастаўленыя вайскоўцы. Прыклад – капітан першага рангу уладзімір мінкін з 11-й дывізіі балтыйскага флоту. Ён арганізаваў на сваіх караблях, а гэта больш за 25 адзінак, сістэму, якой пазайздросціў бы любы крымінальны аўтарытэт. Ён шчасна спісваў рухавікі, пераводзячы іх з адной катэгорыі ў іншую. Пасля чаго рухавік сыходзіў у «брацкую» польшчу, а спадар мінкін атрымліваў вельмі добры гешэфт.

А задзейнічаныя ў гэтай схеме механікі атрымлівалі тое, што ім было трэба ад бацькі-камандзіра, напрыклад паляпшэнне жылплошчы або прызначэнне ў акадэмію. Сістэма працавала. Минкина асудзілі ў 2005 годзе. Яму далі смешны тэрмін у тры гады, а двух яго змоўшчыкам – наогулумоўна. Калі спісваецца стары карабель або стары механізм, у гэтым нічога страшнага няма.

Але, на жаль, у тыя гады прадпрымальныя чынушы ў погонахна паперы перакладалі заведама новыя элементы ўзбраенняў у непотребное стан і штурхалі налева, атрымліваючы за гэта казачныя ганарары. На сённяшні дзень на балтфлоте такіх вялікіх скандалаў не ўзнікае, калі толькі не выказаць здагадку, што красці сталі разумнейшыя. «увогуле, яшчэ трэба разабрацца – металалом ці гэта. Такім бандыцкім спосабам – «на металалом» – у свой час было распрададзена 60% ціхаакіянскага флоту», – падкрэслівае барыс рэзнік. «руцінная справа» крэйсераў «мінск» і «наварасійск»адным з самых гучных прыкладаў гэтага сумнага з'явы стаў скандал вакол «ўтылізацыі», што стаялі на ўзбраенні ціхаакіянскага флоту цяжкіх авианесущих крэйсераў (такр) «мінск» і «наварасійск», спісаных ў 1994 годзе. «іх адпраўлялі ў паўднёвакарэйскі порт пусан, што называецца, «на цвікі», – нагадвае барыс рэзнік. – была зацверджана ліквідацыйная ведамасць, у якой 11 адміралаў пацвердзілі, што караблі знаходзіліся ў стане «пуста».

Гэта мела на ўвазе: з іх знята ўсё абсталяванне і ўзбраенне і перададзена на захоўванне на склады ціхаакіянскага флоту». Караблі ўжо павінны былі сысці, і заставалася апошняе – паставіць друк на мытні ў савецкай гавані. «звычайна гэта руцінная справа, ніхто не глядзіць. Але тут дапамагло цікаўнасць маладога супрацоўніка ванинской мытні. Ён вырашыў не турбаваць начальніка мытні.

Але з цікаўнасці па штурм-трапе падняўся на адну з палуб (на вышыню 10-павярховага дома, але хлопец – былы дэсантнік) і ўбачыў – усё захламлены, і што-то накрыта рогожкой. Ён гэтую рогожку адкінуў і ўбачыў, што там знаходзяцца сістэмы прыцэльвання, сістэмы залпавага агню, больш за 200 адзінак зусім сакрэтнага ўзбраення. Ў змазцы, у баявым стане і з адпаведнай дакументацыяй», – распавядае рэзнік. Як адзначае суразмоўца, такры прадаваліся паўднёвакарэйскай боку ўсяго за 4 млн даляраў за кожны карабель, як чорны метал. «пры гэтым на караблі было 480 кіламетраў красномедных трубаправодаў, кабель з начыннем з каштоўных металаў і мноства іншага абсталявання, бакі былі пад завязку запоўнены гаручым – цана гэтаму была на мільярды», – падкрэслівае рэзнік. Гісторыя, у тым ліку стараннямі суразмоўцы, атрымала рэзананс у смі. «была ўзбуджаная крымінальная справа, па якому віну ўсклалі на контр-адмірала, які да таго моманту ўжо памёр – і справу спынілі ў сувязі са смерцю.

Але нагадаю, што прысутнічалі подпісы 11 адміралаў, плюс здзелку зацвердзілі адмірал флоту ігар касатонаў (на той момант – начальнік галоўнага штаба вмф) і камандуючы тоф адмірал ігар хмельнов», – адзначае рэзнік. Гэтак вялікіх караблёў на продаж у расійскім вмф ўжо практычна не засталося. Напэўна, менавіта таму і прыходзяць навіны аб продажы ў металалом ўсяго толькі малых ракетных катэраў.