Koncepcja wojen szóstej generacji w kontekście bezpieczeństwa międzynarodowego

Przedmowa. Ten artykuł został opublikowany 22 stycznia 2014 roku w kategorii "Polska i świat" na miejscu "Polski bastion". W czym znaczenie tego artykułu i poglądów jej autora teraz, oprócz badawczo-rozwojową? wydaje się, że w dzisiejszych konkretnych przykładach, o których przezornie mówił autor. Przecież w momencie publikacji artykułu wojna domowa na ukrainie nie rozpoczęła się, a rosja nie zaczęła контртеррористическую operację w syrii, gdzie z zadziwiającą precyzją i pojawiają się elementy prowadzenia nowej generacji wojny opisane w artykule. Artykuł poświęcony nauki rewolucyjnych zmian w wojsku, występujących obecnie.

Przedstawiono podejście do ewolucji wojen, który zakłada ich podział na sześć pokoleń. Centralnym zagadnieniem artykułu jest wpływ koncepcji wojen szóstej generacji na nowoczesny system bezpieczeństwa międzynarodowego. Stanowisko autora polega na tym, że pomimo znaczących zmian w wojskowej teorii, koncepcji wojen szóstej generacji póki co nie produkował rewolucyjnych zmian w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego. W końcowej części artykułu autor przedstawia swój pogląd na perspektywy modernizacji armii rosyjskiej w duchu koncepcji wojen szóstej generacji i uzasadnia konieczność wybrania właśnie takiej drogi rozwoju sił zbrojnych rosji. Wojna jest trudne społeczno-politycznym zjawiskiem najbardziej znanym jej definicję zaproponował c.

Clausewitz: "Wojna jest aktem przemocy, mający na celu zmuszenie przeciwnika wykonać naszą wolę" [5]. Znany francuski badacz r. Aron oferuje inna interpretacja pojęcia wojny: wojny – to specyficzne zjawisko społeczne, powstałe prawdopodobnie w pewnym momencie ludzkiej historii: one oznaczają organizację aktów przemocy, naprzeciw siebie społeczności" [1. C.

409]. Za 5,5 tysięcy lat istnienia cywilizacji ludzkiej na ziemi stało się ponad 15 tysięcy konfliktów zbrojnych, w których zginęło około 3,5 miliarda ludzi" [4. C. 354]. W trakcie ewolucji ludzkiego społeczeństwa, jak zmieniały się środki walki zbrojnej, jak i sposoby prowadzenia działań wojennych.

Podobne zmiany w wojsku, nauce, носившие dramatyczne charakter dla całej historii ludzkości, nazywane "Rewolucją w wojsku". Krajowy oficer śledczy, profesor nauk wojskowych w. I. Слипченко w swojej książce "Wojny szóstej generacji: broń i sztuka wojenna przyszłości" prowadzi następującą definicję tego zjawiska: "Rewolucja w sprawach wojskowych – to takie główne i jakościowe zmiany zachodzące pod wpływem postępu naukowo-technicznego w środkach walki zbrojnej, które również radykalnie zmieniają budowę i przygotowanie sił zbrojnych, sposoby prowadzenia działań wojennych i wojny w ogóle" [8.

C. 55]. Teza ta jest szczególnie istotne ze względu na to, że wojskowo-polityczne doktryny współczesnych państw opierają się na "Technokratycznej" paradygmacie, który odprowadza kluczową rolę wojskowo-przemysłowym technologii w utrzymaniu lub zmianie statusu kraju na arenie międzynarodowej [7. C.

25-26]. To kolejny jakościowy przełom w sztuce prowadzenia wojny, a także potencjalne zmiany w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, związane z nim, oferowane do rozpatrzenia w tym artykule. Tak więc, wprowadzając do obiegu termin "Rewolucja w sprawach wojskowych", wydaje się niezbędne, aby odpowiedzieć na pytanie o ilość takich rewolucji, które miały miejsce w historii ludzkości. Rosyjscy naukowcy w. I.

Слипченко i i. M. Капитанец uważają, że było ich sześć. Zgodnie z sześciu революциями w wojsku, autorzy podkreślają sześć pokoleń wojen (patrz tabela 1 [8.

C. 27]). Wojna szóstej generacji, do rozpatrzenia której poświęcony jest ten artykuł, jest, w przeważającej części, wojną xxi wieku. Można ją określić jako bezstykowy безъядерную wojnę strategicznego skali. Głównym celem walczących stron – chaos potencjału gospodarczego przeciwnika, a także zmiana jego ustroju politycznego. Jeśli opiera się na koncepcji wojen piątej generacji zostało założone masowe wykorzystanie rakiet i broni jądrowej, to koncepcja wojen szóstej generacji opiera się na zasadzie powszechnego korzystania precyzyjnej broni (dalej wto), selektywność i precyzja rażenia – jego podstawowe cechy bojowe. Najbardziej pełny determinacja precyzyjnej broni, naszym zdaniem, opisane w książce admirała floty i.

M. Капитанца "Silną flotę – silna polska": "Pociski – to taki rodzaj sterowanego zwykłej broni, prawdopodobieństwo porażki którym małych celów z pierwszego rozruchu jest zbliżona do jedności, nawet jeśli cel znajduje się w zasięgu międzykontynentalnym, w każdych warunkach otoczenia" [4. C. 367].

Stawka na masowe wykorzystanie wto jest rewolucyjny składnik w sztuce wojennej, dzięki któremu wojny szóstej generacji różnią się od poprzednich typów konfliktów zbrojnych. Do zasadniczym różnicom wojen szóstej generacji, oprócz masowego użytku wto, również należy zaliczyć: po pierwsze, stworzenie jednolitego pola informacyjnego, w ramach którego działa cała wojskowa grupowanie противоборствующей strony. Czyli walki toczą się w czasie rzeczywistym przy stałej wymianie informacji między połączeniami, częściami, działami, poszczególnymi jednostkami techniki, a nawet (być może) pomiędzy poszczególnymi żołnierzami. Tworzenie takiego pola informacyjnego, określone w zasadach budowy "Sieci armii" i wiedzy "Seto-центричных wojen" ("Network-centric warfare"). W konsekwencji, w wojnach przyszłości koncepcyjnie zmienia się nie tylko system broni, ale i warunki prowadzenia wojny. Istotą zmian warunków prowadzenia działań bojowych jest "Fundamentalnym ścinanie od tego, co nazywamy od platformy-центрической wojną do tego, co nazywamy secie-центрической wojną" [9.

C. 216]. W prowadzeniu od platformy-центрической wojny, informacje o przeciwniku pochodzi od "Platform" (bojowych, statków, samolotów, satelitów, разведгрупп, punktów obserwacyjnych), przy czym dowódcy różnych szczebli mają swoje granice dostępu do informacji. W trakcie secie-центрической wojny granice środowiska informacyjnego rozszerzają nie tylko dla dowódców, ale i dla każdej jednostki bojowej [9. C.

216-217] (czyli dowódca każdego poziomu, załoga czołgu lub samolotu ma dostęp do udostępnionej dla pola). Tworzenie takiego pola informacyjnego na każdym teatrze działań wojennych w dowolnym miejscu na świecie, jest dostępna tylko w kraju, która ma potężną satelitarnej ugrupowanie i własny system globalnego pozycjonowania satelitarnego, taka jak amerykański gps i rosyjski glonass i Europejska "Galileo". Po drugie, rozszerza się lista środowisk, w których toczą się walki. Z powodu rosnącej roli satelitarnych ugrupowań prawdopodobnie przeniesienie zbrojnej konfrontacji i w kosmiczną środę. Przy czym te walki będą, najprawdopodobniej, być nie tylko do niszczenia satelitów; jest możliwe, że околоземное przestrzeń stanie się miejscem umieszczania nośników precyzyjnej broni, a także broni na nowych zasadach fizycznych (przede wszystkim laserowe i elektromagnetyczne).

Głównym obszarem konfrontacji w kosmosie będzie miejsce w przedziale 100-500 km, tak jak ona ma bardzo istotne zalety, a mianowicie: "Wysoka sprawność widzenia ziemi kosztem najmniejszego okresu obiegu orbitalnych środków; względna łatwość wykrywania, przechwytywania i niszczenia narzędzi do usuwania i ich ładunku (międzykontynentalnych rakiet balistycznych, bloków bojowych, orbitalnych obiektów); wysoka szybkość porażki нелучевыми środków z kosmosu celów naziemnych; mała wymagana moc promieniowania elektromagnetycznego do prowadzenia энергоинформационной walki" [9. C. 298]. W wojnach nowej generacji znacznie zwiększa wartości dominacji w powietrzno-kosmicznej przestrzeni. Skuteczność walki powietrzne i wojskowo-kosmicznych sił kraju, a także obrony powietrzno-kosmicznej będzie być decydującym czynnikiem, niezbędnym do zwycięstwa w wojnie xxi wieku.

Prawdopodobnie powietrzno-kosmiczna obrona będzie zawierać "Lotniczą i kosmiczną systemu wczesnego ostrzegania o startu i lotu statków powietrznych przewoźników precyzyjnych rakiet (dalej kp) ewentualnego przeciwnika, bardzo długi powietrzne przechwytujące powietrznych i morskich nośników do przełomu rozruchu nimi zł, a także specjalne wyrzutnie rakietowe сверхдальнего нерадиолокационного wykrywania, szybkiego przechwytywania statków powietrznych przewoźników kr" [8. C. 365]. Również wzrośnie znaczenie wojny na morzu.

Okrętowe ugrupowania w wojnach szóstej generacji staną się miejscem koncentracji precyzyjnej broni i jej nośników (палубная lotnictwo, powierzchnia podwodne i statki), zawarte w jedno pole informacyjne, takie połączenia mogą uderzyć ogromnej mocy na terytorium wrogiego państwa, jego wojskowo-morskich sił i obiektów gospodarczych. Na potwierdzenie tego można przytoczyć dwa niedawnych konfliktów zbrojnych – operacji sił NATO przeciwko jugosławii (1999 rok), a także inwazja USA i ich sojuszników na irak (2003 rok). W obu przypadkach użyto okrętowe ugrupowania. Według j.

M. Капитанца, w czasie wojny w iraku (2003 r. ) w formacji marynarki wojennej USA wchodziły 5 wielofunkcyjnych lotniskowców ze 160 perkusyjną палубными samolotami; 15 nosicieli rakiet bazowania morskiego, z nich 5 atomowych łodzi podwodnych, a także 10 krążowników i niszczycieli uro z 430 zł na pokładzie. W trakcie wojskowego firmy na terenie iraku wyprodukowano około 2000 zł [4. C.

378]. Zmieni się charakter operacji naziemnych. W ścisłej współpracy z sił powietrznych, wojsk lądowych będą szeroko stosować precyzyjne środki rażenia, jednocześnie chroniąc od precyzyjnej broni przeciwnika. Naziemna bitwa zamieni się w наземно-samolot. W końcu ogromne znaczenie nabiera радиоэлектронная walka. Zniszczenie jednego pola informacyjnego przeciwnika, jak i skuteczna ochrona własnego pola informacyjnego może mieć kluczowe znaczenie w wojnach szóstej generacji. Po trzecie, w konfliktach zbrojnych nowego typu znacznie wzrośnie rola informacyjno-psychologicznej walki.

Jako przykład należy tu przytoczyć dane przedstawione w książce m. P. Требина "Wojny xxi wieku": za 38 DNI powietrznej firmy sił koalicyjnych w iraku, w trakcie operacji "Pustynna burza", straty irackich sił zbrojnych w lotnictwie wyniósł zaledwie 10%, w zbroi – 18%, w artylerii – 20%, a w wyniku propagandy morale armii irackiej spadła o 40-60% [9. C.

215]. Oto podstawowe cechy konfliktów zbrojnych szóstej generacji. Teraz należy udać się do centralnego sprawie tego artykułu, a mianowicie wziąć pod uwagę możliwe konsekwencje kolejnej rewolucji w sprawach wojskowych dla nowoczesnego systemu bezpieczeństwa międzynarodowego. Na dzień dzisiejszy, równowagę strategicznąmiędzy mocarstwami jądrowymi przez ich wzajemne jądrowej ograniczeniem.

Oznacza to, że w przypadku konfliktu zbrojnego między państwami-członkami "Klubu jądrowego", przeciwstawne strony spowoduje siebie niedopuszczalne szkody, co w obecnych warunkach, nie może zrobić ani jednego z rozwiniętych krajów uprzemysłowionych krajów. Wzajemne odstraszanie między mocarstwami jądrowymi i innymi państwami odbywa się, po pierwsze, poprzez normy zakazu broni jądrowej i, po drugie, także z powodu pewnej gwarancji nakładania niedopuszczalne szkody. Pod ostatnim znaczy, że nawet silne militarnie państwo, w konflikcie czwartej generacji, choć ze słabszym przeciwnikiem, może ponieść znaczne straty, co może doprowadzić do skomplikowania sytuacji społeczno-politycznej i ekonomicznej sytuacji w kraju (na tyle znaczące przykłady: z wietnamu do USA i afganistan dla zsrr). "Teraz żadne cywilizowane państwo, posiadające rozwiniętą bazę ekonomiczną i infrastrukturę, nie jest w stanie przetrwać nawet w wojnie z przeszłości, czwartej generacji z zastosowaniem konwencjonalnych środków rażenia, a tym bardziej jądrowych" [8.

C. 365]. Ta sama zasada jest absolutnie sprawiedliwy i dla systemu wzajemnego odstraszania między zwykłymi członkami światowej społeczności – średnimi i małymi państwami. Z pewnością, gwarancji bezpieczeństwa dla średnich i małych państw są także wielkich mocarstw, w których strefy wpływu wchodzą.

Ponadto, istniejący system bezpieczeństwa międzynarodowego, jest różnymi instytucjami międzynarodowymi, a także rozbudowany system prawa międzynarodowego. Jednak niektórzy badacze, na przykład w. I. Слипченко, uważa się, że moc, która ma armii, opartej na żadnej zasadzie, i dużymi zapasami precyzyjnej broni, będzie w stanie wyrządzić swoim przeciwnikom niedopuszczalne szkody, a te, z kolei, nawet dysponując bronią atomową, nie zdecydują się go zastosować, obawiając się odwetu jądrowego uderzenia. Mówiąc o konflikcie taka mocarstwa z krajem, nie ma broni jądrowej, iluzja bezkarności występuje w jeszcze większym stopniu.

Na podstawie ich opinii, można stwierdzić, że istniejący system bezpieczeństwa międzynarodowego musi wytrwać poważne zmiany, mówiąc obiektywnie, musi być praktycznie zniszczona. Podążając tym tokiem rozumowania, można stwierdzić, że każdy rozwinięty kraj, który ma wystarczający potencjał do prowadzenia wojen szóstej generacji, może bezkarnie zmienić porządek polityczny w innym kraju (nie tak преуспевшей w budownictwie "Sieciowy armii"), umieścić pod kontrolą jej zasoby naturalne, obezwładniania przemysł. Można również stwierdzić, że wyścig zbrojeń odchodzi w zapomnienie, a na zmianę mu przychodzi strategiczne odstraszanie, oparte na akumulacji wielkich mocarstw dużych zapasów precyzyjnej broni do nakładania im niedopuszczalnego pogorszenia равновесному wroga. Jednak, naszym zdaniem, istnieje wiele poważnych czynników, które utrudniają realizację podobnych scenariuszy. Przede wszystkim, mówiąc o symetrycznym konflikcie dwóch państw posiadających broń jądrową, przy znacznej dominacji w dziedzinie precyzyjnej broni jednego z nich, nie całkiem prawda twierdzić, że poszkodowany porażka w niedalekiej, zaawansowanej technologicznie konfrontacji kraj nie użyje broni jądrowej.

Zwracamy się do doktrynie wojskowej federacji rosyjskiej z 2010 roku. Tam zawiera dosłownie bezpośredniej odpowiedzi na to pytanie: "Federacja rosyjska zastrzega sobie prawo do zastosowania broni jądrowej w odpowiedzi na użycie przeciwko niej i (lub) jej sojuszników jądrowej i innych rodzajów broni masowego rażenia, a także w przypadku agresji przeciwko federacji rosyjskiej z użyciem zwykłej broni, gdy zagrożone zagrożone jest samo istnienie państwa" [2]. Mówić o braku woli politycznej do podjęcia decyzji o uderzeniu nuklearnym, naszym zdaniem, nie na miejscu, ponieważ ten problem należy już raczej do sfery psychologii politycznej. W każdym razie, o obecności lub braku woli politycznej kierownictwo tego lub innego państwa można budować prognozy, stanowiąc polityczne portrety ich liderów, jednak takie prognozy nie dają stuprocentowej gwarancji, że nuklearna przycisk nie zostanie naciśnięty, a w przypadku braku takiej gwarancji atakować kraju-członka klubu jądrowego jest niedopuszczalne ryzyko.

Kończąc te rozważania, naszym zdaniem, należy to cytat a. Малыгиной, jednego z autorów zbioru "Problemy bezpieczeństwa i wojskowo-siłowej polityki w stosunkach międzynarodowych": "Pomysł nuklearnego odstraszania jeśli nie na poziomie światowej społeczności, na poziomie narodowych doktryn wojskowych nadal jest postrzegana jako dość racjonalna" [6. C. 90].

Jej zdaniem, kraje-członkowie klubu jądrowego zrezygnują ze swoich arsenałów jądrowych tylko w przypadku wynalazku bardziej efektywnego i doskonałego rodzaju broni [7. C. 26-27] (do tej pory takich rozwiązań nie ma – ok. Aut. ).

Taki punkt widzenia wydaje się najbardziej racjonalne. Drugim ważnym czynnikiem nie pozwalającym na dzień dzisiejszy mówić o rewolucyjnych zmianach w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, jest zjawisko asymetrycznych konfliktów. Taki konflikt wiąże się z konfrontacji regularnej armii z wybitą dywersyjno-terrorystycznych grup, które korzystają z różnych technik walki partyzanckiej, a regularna armia nie zawsze wychodzi zwycięsko z takich kolizji. Można przytoczyć następujące przykłady konfliktów asymetrycznych, gdzie zastosowaniejedną z walczących stron elementów secie-центрической wojny nie doprowadziły do pożądanych rezultatów: działania USA i ich sojuszników w afganistanie i iraku (o ich zakończeniu mówić za wcześnie, tak jak i o realizacji powierzonych zadań, ale w obu przypadkach można stwierdzić, że koalicyjne wojska znalazła się w dość trudnej sytuacji); operacja armii izraelskiej przeciwko ugrupowania hezbollah w południowym libanie latem 2006 roku (cele operacji zostały osiągnięte nie były, a siły zbrojne izraela ponieśli wrażliwe straty). Jednak taktykę asymetrycznym wojny może zastosować i słabe militarnie państwo, poddany zaatakowany przez silniejszego przeciwnika z zastosowaniem koncepcji wojen szóstej generacji. Dywersyjne oddziały i zakamuflowane miejsca przechowywania broni mogą być przygotowane z wyprzedzeniem, i wejść w przedstawieniu po zakończeniu powietrzno-космическо morskiej szok operacji, przy wejściu na terytorium kraju wojsk lądowych agresora.

Te wojska oczekuje, tak zwana, "мятежевойна", koncepcję której opracował pułkownik rosyjskiej armii cesarskiej j. E. Messner w swojej książce "Bunt – nazwa trzeciej światowej". "W "мятежевойне" walczyć będą nie na linii, a na całej powierzchni terytorium obu przeciwników, bo za оружного frontu jakieś fronty polityczny, społeczny, gospodarczy; walczyć będą nie na dwuwymiarowej powierzchni, jak встарь, nie w przestrzeni trójwymiarowej, jak było od нарождения lotnictwa wojskowego, a w четырехмерном, gdzie psychika walczących narodów, jest czwarty wymiar" [9.

C. 511]. Zresztą, niektórzy badacze twierdzą, że lądowa część operacji nie jest konieczne, jednak naszym zdaniem nie jest to całkiem prawda. W wojnie szóstej generacji, jak i w konfliktach zbrojnych poprzednich typów, jest mało prawdopodobne, można wykonać postawione cele bez operacji lądowej. Biorąc pod uwagę, że wiek xxi będzie stuleciem wojen o zasoby" [3], przejęcie kontroli nad terytorium wroga będzie obowiązkowe celu konfliktów zbrojnych.

A przejęcie kontroli nad terytorium niemożliwe, dopóki na niego nie postawi nogę żołnierza, co z kolei doprowadza na "Nie" iluzję bezkarności bezdotykowej wojny – operacja lądowa polega na straty. W ten sposób można zrobić pośredni do wniosku, że pojawienie się koncepcji wojen szóstej generacji, choć sprowadza się do jakościowych zmian charakteru walki zbrojnej, jednak nie doprowadziło do rewolucyjnych zmian w nowoczesnym systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, w każdym razie podczas gdy. Na dzień dzisiejszy istnieje niewielka ilość najbardziej rozwiniętych militarnie krajów, gotowych do stopniowej modernizacji swoich sił zbrojnych w nurcie koncepcji wojen szóstej generacji. NiekWestionowanym liderem są stany zjednoczone, którzy spójny program modernizacji sił zbrojnych i опробовавшие swoje innowacje w konflikty w jugosławii, afganistanie i iraku [8. C. 59].

Pomimo znaczne zaległości od waszyngtonu, spowodowane kryzysem mic i armii w latach 1990-tych, znaczne wysiłki w dziedzinie modernizacji armii do prowadzenia zbliżeniowych okazów jądrowej wojen podejmuje federacja rosyjska. Chiny również starać się dostosować swoją armię do udziału w konfliktach zbrojnych nowej generacji [10]. Własne programy w zakresie rozwoju precyzyjnej broni i modernizacji sił zbrojnych mają niektóre kraje unii Europejskiej, przede wszystkim wielka brytania i francja. Niektóre kraje wdrażają u siebie w siłach zbrojnych pewne elementy "Sieciowych armii" nowej generacji. Do takich krajów należy zaliczyć izraela, niemiec, włoch, hiszpanii, brazylii, indii. W zaistniałej sytuacji rosji należy stosować się do polityki powstrzymywania jądrowego z krajami обладательницами broni jądrowej ze stopniowym dodatkiem nuklearnego odstraszania ograniczeniem strategicznym. Pomimo faktu, że, naszym zdaniem, jak już wspomniano powyżej, atak na nuklearną potęgę, nawet z zastosowaniem precyzyjnej broni jest nie do przyjęcia ryzykiem, można hipotetycznie wyobrazić sobie sytuację, w której jedna z wielkich mocarstw będzie zgromadzić tak duże zapasy broni precyzyjnych z tak wysokimi taktyczno-technicznymi, co będzie w stanie całkowicie sparaliżować jądrowy arsenał swoich przeciwników. W tym przypadku, nowoczesny system bezpieczeństwa międzynarodowego naprawdę zmieni się w sposób zasadniczy i występowanie takiej sytuacji dla rosji nie do przyjęcia.

Dlatego należy kontynuować doskonalenie wszystkich elementów nuklearnej triady, w celu zapewnienia zdolności do nakładania nimi niedopuszczalnego pogorszenia każdemu przeciwnikowi. Należy również stworzyć wokół miejsc dyslokacji i startowych pozycji rosyjskich sił jądrowych skuteczną i труднопреодолеваемую system obrony od precyzyjnej broni. Jednocześnie należy gromadzić własne zasoby precyzyjnej broni z wysokimi taktyczno-technicznymi w celu zapewnienia zdolności sił zbrojnych rosji spowodować niedopuszczalne szkody każdemu przeciwnikowi nie tylko jądrowej, ale i niezwykle precyzyjnym bronią. Pomimo, że na dzień dzisiejszy, koncepcja wojen szóstej generacji nie doprowadziła do rewolucyjnych zmian w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, podniosła na jakościowo nowy poziom sztuki prowadzenia wojny. Co do zmian w systemie bezpieczeństwa międzynarodowego, to jest prawdopodobne, że z czasem one nastąpią i strategiczne odstraszanie będzie nie mniej ważnym czynnikiem w relacjachpaństw na arenie międzynarodowej, niż wyścig zbrojeń.

Jednak najważniejszym powodem, dla którego w rosji należy modernizować swoje siły zbrojne, trzymając się koncepcji wojen szóstej generacji, jest fakt, że stosowanie tej koncepcji (lub przynajmniej jej elementów) pozwoli armii rosyjskiej do walki najbardziej skutecznie i z mniejszymi stratami w dowolnym punkcie kuli ziemskiej, w każdych warunkach sytuacji, z każdym przeciwnikiem. To znaczy bronić i realizować długoterminowe interesy narodowe, ochrony suwerenności i integralności rosji, wiarygodne zapewnić bezpieczeństwo jej obywateli. Używany literatura 1. Aron p. Pokój i wojna między narodami.

M. : wyd. Nota bene, 2000 r. , s. 879 2. Doktryna wojskowa federacji rosyjskiej z DNIa 21 kwietnia 2010 r.

/ oficjalna strona prezydenta federacji rosyjskiej // http://news. Kremlin. Ru/ref_notes/461 3. Wywiad w. S. Ягьи gazecie sankt-petersburskie wiedomosti od 18 maja 2007 roku / рабковский a.

Priorytety smoleńskiej placu // http://www. Kadis. Ru/daily/index.html?id=38468 4. Капитанец i. M. Silną flotę – silna polska.

M. : wyd. Wiec, 2006 r. , 544 s. 5. Clausewitz c. O wojnie.

M. : wyd. Госвоениздат, 1934 r. / / militera. Lib. Ru/science/clausewitz/index.html 6. Малыгина a.

Rola broni jądrowej w polityce xxi wieku / problemy bezpieczeństwa i wojskowo-siłowej polityki w stosunkach międzynarodowych. Pod red. S. M.

Виноградовой, vn. Конышева, n. Z. Nijazow. Z-pb. : wyd.

Spbgu, 2007 r. 7. Малыгина a. Fenomen broni jądrowej w dzisiejszym świecie i perspektywy reżimu nierozprzestrzeniania broni jądrowej. Автореферат pracy doktorskiej nominowany do tytułu naukowego kandydata nauk politycznych.

Z-pb. : wyd. Spbgu, 2007 r. 8. Слипченко w. I.

Wojny szóstej generacji: broń i sztuka wojenna w przyszłości. M. : wyd. Wiec, 2002 r. , 384 s. 9. Требин m.

P. Wojny xxi wieku. M. : wyd. Ast, 2005 r. , 608 s. 10.

Marquand r. Chinese build a high-tech army within an army / the christian science monitor, 17 november 2005 // http://taiwansecurity. Org/news/2005/csm-171105. Htm.