Для расійскага бізнесу Крым — не Расея

За тыя гады, калі расейцы зноў сталі адпачываць у крыме як у сябе дома, многія з іх паспелі звярнуць увагу на некаторыя асаблівасці, нават дзівацтвы дзелавога клімату на паўвостраве. Тут не ўбачыш звыклых сеткавых супермаркетаў, тут не ўзводзяць хмарачосаў найбуйнейшыя забудоўшчыкі, тут нават аддзялення або банкамата якога-небудзь знаёмага банка днём з агнём не адшукаеш!

калі ў крыме і працуе хто-то з «вялікай» расеі, то ён, напэўна, ніяк не кантактуе з захадам і хутчэй за ўсё абслугоўвае тых, хто будуе керчанскі мост або што-то, з ім звязанае. Нажаль, але крым і сёння застаецца ў блакадзе – не ўкраінскай, а міжнароднай. Да якой, на жаль, негалосна далучаецца і вялікі расейскі бізнэс.

Пачаць, думаем, варта з аднаго з яго лідараў — ашчадбанка рф. На днях старшыня яго праўлення герман грэф ўжо не ў першы раз агучыў сваю ранейшую пазіцыю: ён, як кіраўнік гэтай магутнай фінансавай структуры, баіцца працаваць у крыме з-за замежных санкцый. А менавіта:

«мы шмат чаго не робім, каб нікога не правакаваць. Стараемся адпавядаць стандартам, якія не павінны прывесці да санкцый супраць банка.

Але, паўтараюся, гаворка ідзе аб палітыцы, так што ніхто не можа даць ніякіх гарантый. Таму асцярогі, вядома, застаюцца».

цалкам відавочна, што пад нейкімі «стандартамі» герман оскарович мае на ўвазе зусім не заканадаўства рф і пастановы расейскага кіраўніцтва па сацыяльна-эканамічнаму развіццю крыму, а жорсткія санкцыі, так ці інакш звязаныя з далучэннем крыма да расіі. Чале найбуйнейшага айчыннага банка, у якім-то сэнсе можна нават паспачуваць, бо за спіной у яго мільёны ўкладчыкаў і кліентаў, большасць з якіх – расейцы. Рызыкаваць іх фінансавым дабрабытам кіраўнік такога ўзроўню, вядома ж, не мае права. Пры гэтым ашчадбанку як выключна камерцыйным установе можна, вядома, з чыстым сумленнем прапаноўваць сапраўды цяплічныя ўмовы крэдытавання і захавання сродкаў меншасці сваіх кліентаў – не расейцаў.

Для іх у замежных аддзяленнях ашчадбанка працэнт па крэдытах у разы ніжэй таго, што запытваецца ў расеі, а працэнт па ўкладах адпаведна, істотна вышэй. Стамляць чытачоў лічбамі не буду, іх нескладана знайсці нават на афіцыйным сайце ашчадбанка.

Зразумела, што пад гэты законапраект падпадалі разам з ашчадным банкам втб, «раснафта», буйныя рытэйлеры і многія іншыя буйныя расійскія карпарацыі, таксама асцерагаюцца заходніх санкцый. І што ж? з гэтым законам, можна сказаць, здарылася страшнае. Прывядзем толькі інфармацыю востра зацікаўленага боку – саміх крымчан. Незалежнае тэлебачанне севастопаля, можна сказаць, на днях, 29 студзеня, нагадала сваім нешматлікім гледачам: «гэты законапраект прыйшлося адкласці ў доўгую скрыню: хоць дакумент падтрымала ўрад рф, ён быў жорстка раскрытыкаваны буйным расейскім бізнэсам». Не сказаць, што гэта факт замоўчваецца, але і распаўсюджваецца як-то ўжо вельмі млява, хоць яго з задавальненнем і нават з знарочыстым пераможным пафасам пракаментавала . Брытанскім калегам, якія ў сімпатыях да расіі зусім не заўважаныя, відавочна сімпатычным здалося цалкам афіцыйнае заяву рспп — расійскага саюза прамыслоўцаў і прадпрымальнікаў, у якім прама сказана «аб недапушчальнасці прыняцця законапраекта, так як ён пагаршае дзелавы клімат». Пасля таго як «вялікі» расейскі бізнэс, авангардам якога на гэты раз выступілі амаль дзяржаўны банк втб разам з куды менш дзяржаўнай кампаніяй, дакладней, бізнес-групай «ренова», выказаў сваё «абурэнне», дакумент дапоўнілі.

У яго для пачатку дадалі пункт, згодна з якім законапраект не закране ашчадбанка і втб. Па крайняй меры, пакуль, і дапаўненні, мяркуючы па ўсім, магчымыя. Ну а завяршальныя чытання законапраекта, як і яго прыняцце ў цэлым, дагэтуль пад пытаннем. Таго ж грэфа можна, у прынцыпе, зразумець — як прадпрымальніка. Але «сбербанк»-гэта накшталт як не прыватная лавачка? калі ж браць у больш шырокім кантэксце, атрымліваецца, што і банкаўская сістэма, і буйны расейскі бізнэс, па поўнай праграме падвязаны менавіта да заходніх рэгулятарам.

І таму могуць быць абрынуліся ў выпадку іх непадпарадкавання геапалітычным інтарэсам як гэтых рэгулятараў, так і захаду ў цэлым? на старонках «ваеннага агляду» не раз выказваліся сумневы ў тым, што ў расеі яшчэ застаецца сапраўды нацыянальны бізнэс, рэальна гатовы адстойваць нацыянальныя інтарэсы. Але з-за крыма ўзнікае пытанне: а ці ёсць у нас нацыянальная эканамічная ці хаця б прамысловая палітыка? дарэчы, паўтара года таму назад втб і ашчадбанк прынялі-такі рашэнне аб абслугоўванні аперацый фізічных і юрыдычных асоб у крыме. Але выключна ў рамках інтэрнэт-банкінгу, то ёсцьасабліва сеткавага сэрвісу. Адкрыццё ў рэгіёне сваіх офісаў і банкаматаў втб і ашчадбанк ўсё яшчэ не плануюць. Так ці інакш, але, як ужо адзначалася ў ходзе крымскага бізнес-форуму ў гандлёва-прамысловай палаце рф у канцы снежня мінулага года, эканоміка крыма недофинансирована больш чым на траціну, у тым ліку прамысловасць — амаль на 40% (акрамя абароннай галіны, якая працуе па дзяржзаказе).

Сукупная ж патрэба крымскіх гаспадарчых суб'ектаў у крэдытаванні ўжо перавышае 65 млрд. Руб. , хоць яшчэ паўтара гады таму яна была ніжэй за 55 млрд. Руб. Аднак папоўніць крэдытна-інвестыцыйны попыт за кошт буйнога «быццам бы» айчыннага бізнесу на крымскім паўвостраве ледзь ці магчыма.

Асабліва з улікам яго цалкам адкрытай «фронды» па нагоды працы ў рэгіёне. Зусім нялішнім будзе нагадаць, што да цяперашняга часу ў крыме, нягледзячы на пагрозу санкцый, працуюць кампаніі ўжо больш чым з 30 краін далёкага замежжа. Яшчэ два гады таму іх было толькі 20, і яны, падобна, здолелі не толькі назапасіць, але і перадаць іншым паспяховы вопыт выкарыстання разнастайных схем абыходу санкцыйных забаронаў. Вельмі паказальна, што ў гэтым рэестры «парушальнікаў» прысутнічаюць, здавалася б, зусім экзатычныя суб'екты. Напрыклад, кампаніі з федэратыўных штатаў мікранэзіі і рэспублікі палаў, аўтаномных ад зша, але, па ўсіх прыкметах, так ці інакш імі кантралююцца.

Там жа і структуры з многіх аўтаномных ад лондана нармандскіх астравоў, а таксама з тэрыторый карыбскага басейна. Зразумела, што пад «суверэннымі» сцягамі могуць хавацца звычайныя афшор, але сутнасці справы гэта не мяняе. Бо тая ж згаданая намі бізнес-група «ренова», быццам бы расейская, нашпігаваная афшорным інгрэдыентамі не горш, чым востры карыбскі соус спецыямі. Нагадаем, што калі-то вядомыя санкцыі зша супраць кубы, ірана, м'янмы, судана, лівіі, зімбабвэ і «насеровского» егіпта зусім не ліквідавалі прадпрымальніцкай і крэдытна-інвестыцыйнай дзейнасці заходніх кампаній і фінансавых структур у гэтых краінах. Нават не перашкаджалі.

Такую ж практыку выкарыстоўвалі заходнія краіны і ў дачыненні да кнр. Мяккае лабіяванне ўласных бізнэс-інтарэсаў найбуйнейшымі банкамі і карпарацыямі ператварыла тагачасную эканамічную вайну з кітаем у адкрыты фарс. Санкцыі, уведзеныя ў першай палове 50-х гадоў мінулага стагоддзя, прычым уведзеныя нават не самімі краінамі захаду і японіяй, а аан, прывялі да нечаканага росту замежных інвестыцый у камуністычную плянавую эканоміку кітая. Вельмі многае тады рабілася з дапамогай рээкспарту, праз суседнія краіны і тэрыторыі: тайланд, камбоджу, інданэзію, пакістан, брытанскі ганконг і партугальская макао. Гоминьдановский рэжым на тайвані яшчэ ў снежні 1949 г.

Увёў палітыка-эканамічныя санкцыі супраць кнр, але і яны «суправаджаліся» устойлівым ростам тайваньскіх інвестыцый у кантынентальны кітай. І таксама з дапамогай рээкспарту. Дарэчы, гэтыя санкцыі цалкам не адмененыя да гэтага часу, а з сярэдзіны 70-х гадоў, калі намеціўся новы эканамічны курс кнр, тайваньскі бізнес па нарастаючай інвесціруе ў кнр і наўпрост. Выкарыстоўваецца пры гэтым рээкспарт або якія-то іншыя метады абыходу санкцый — гэта наўрад ці мае істотнае значэнне.

Палітыка асобна, бізнес – асобна. І лепш, калі адно іншаму не перашкаджае. У дачыненні ж да крымскай сітуацыі «практычна ўсе расійскія камерцыйныя структуры сярэдняга і асабліва буйнога сегментаў імкнуцца нарошчваць значныя ўкладанні ў актывах, створаных у зша, заходняй еўропе і афшорных зонах далёкага замежжа», тлумачыць якаў іванчанка, кіраўнік гаў «дзелавы і культурны цэнтр рэспублікі крым». «таму, — кажа ён, — у крыме такія структуры змогуць працаваць толькі тады, калі захад, адмяніўшы ці хаця б прыслабіўшы санкцыі, прызнае крым расійскім, што малаверагодна ў агляднай перспектыве. Або калі яны выведуць свае актывы з захаду ў расею або дружалюбныя ёй краіны». Але ў гэтым выпадку, па словах я.

Іванчанка, куды меншай стане даходнасць выводзяцца актываў, а яна непараўнальна важней для расейскага бізнэсу, які валодае важкімі замежнымі анналами, чым дзейнасць у крыме. Крымскі бізнес-прэцэдэнт небяспечны яшчэ і тым, што, калі захад вырашыць увесці гэтак жа жорсткія санкцыі супраць паўднёвых курыл, калінінградскай вобласці або іншага рэгіёну рф, расійскі алігархічны бізнес сыдзе і адтуль. А там, глядзіш, ён наогул пакіне расею. Балазе яму не прывыкаць да ўводу сваіх астранамічных капіталаў у афшорны забугорный рай.